URTiP wojuje z Paskiem

URTiP przygotował odpowiedź na zarzuty rzecznika zarządu PTC, Witolda Paska, przygotowane w dokumencie "REGULACJA czy MANIPULACJA - uwagi do projektu "Postanowienia..."". Rzecznik zarządu PTC przygotował ten dokument, ale zaznaczył, że jego opracowanie nie wyraża oficjalnego stanowiska Polskiej Telefonii Cyfrowej.

Treść pisma Witolda Paska z września br. znajduje się tutaj

Regulacja zamiast manipulacji - odpowiedź URTiP

Odpowiedź na zarzuty wobec stwierdzenia braku konkurencyjności na rynku telefonii komórkowej.

W rozpowszechnianym przez rzecznika Zarządu Polskiej Telefonii Cyfrowej Sp. z o.o. Witolda Paska materiale pt. „REGULACJA czy MANIPULACJA – uwagi do projektu „Postanowienia...” Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty z dnia 8 sierpnia br. w sprawie rzekomego braku konkurencji „na krajowym rynku dostępu i rozpoczynania połączeń w publicznych ruchomych sieciach telefonicznych”, zawarte zostały zarzuty, iż w dokumencie przygotowanym przez Urząd „roi się od przekłamań, pomyłek i stwierdzeń, które zdradzają niewiarygodną wprost nieznajomość podstawowych mechanizmów rządzących rynkiem, który URTiP chce „regulować””. Dalej, że dokument ten „nie ma praktycznie żadnej wartości merytorycznej”, a URTiP „to jedynie fasada skrywająca brak kompetencji i rzetelnej wiedzy o rynku”.
Czytając podobne sformułowania można dojść do wniosku, że Zarząd PTC zamierza dyskredytować efekty pracy Regulatora i pracowników Urzędu w sposób nie odpowiadający standardom relacji między Regulatorem i Operatorem. Dlatego też Prezes URTiP Witold Graboś wystąpił 9 września br. do Prezesa Zarządu PTC Tadeusza Kubiaka o wyjaśnienie statusu tego pisma oraz poinformowanie o stanowisku Zarządu i Prezesa Spółki wobec rozesłanego do mediów materiału.
W odpowiedzi z 27 września br. Prezes Zarządu PTC Tadeusz Kubiak stwierdził, że „wypowiadane w nim poglądy - choć miejscami kontrowersyjne – mieszczą się w standardach demokratycznej dyskusji o roli instytucji publicznej, jaką jest URTiP, i z pewnością nie wymagają żadnej interwencji ze strony Zarządu PTC i mojej osobiście”. Zdaniem Prezesa Kubiaka materiał rzecznika Zarządu PTC został przedstawiony w ramach publicznej debaty o rynku telefonii mobilnej toczącej się w mediach i środowisku telekomunikacyjnym.

Ze względu na rzetelność i zgodność z faktami Prezes URTiP postanowił ustosunkować się do nieprawdziwych, nieścisłych i oczerniających pracowników Urzędu treści materiału rzecznika Zarządu PTC.

Przedstawione przez rzecznika Zarządu PTC zarzuty odnoszą się niejednokrotnie do sformułowań wyrwanych z kontekstu. Krytyce poddawane są nawet powszechnie obowiązujące wskaźniki ekonomiczne, czy sformułowania przytaczane za oficjalnymi dokumentami Europejskiej Grupy Regulatorów. Zarzuty pod adresem Prezesa URTiP wysuwane są nawet wtedy, gdy autor polemizuje z argumentacją przedstawioną przez inny organ administracji tj. przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Rzecznik Zarządu PTC zdaje się przy tym przypisywać sobie omnipotencję nie tylko w odniesieniu do oceny rynku telefonii ruchomej, ale także oceny innych rynków („polski rynek telekomunikacyjny jest wysoce konkurencyjny, w przeciwieństwie do rynku telefonii stacjonarnej, czy usług pocztowych”- pkt 1 str. 2 materiału podpisanego przez rzecznika Zarządu PTC).

Odpowiedzi na główne zarzuty zawarte w materiale rzecznika Zarządu PTC:

1. Rzecznik Zarządu PTC krytykuje URTiP za skoncentrowanie wysiłków tylko na telefonii komórkowej.

Prezes URTiP rozpoczął i prowadzi jednocześnie postępowania w sprawie konkurencyjności wszystkich 18 rynków, określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury. Fakt, iż priorytetowo potraktowano rynek związany z telefonią komórkową nie jest tendencyjnym działaniem Regulatora, ale przemyślanym posunięciem związanym przede wszystkim z analizą obowiązującego stanu prawnego. Rynek telefonii komórkowej pozostaje obecnie praktycznie poza regulacją wynikającą z Prawa telekomunikacyjnego, gdyż przepisy przejściowe – zawierające minimalne gwarancje dla rozwoju konkurencji na tym rynku a obowiązujące do czasu przeprowadzenia regulacji ex ante zgodnie z nowymi procedurami - dotyczą tylko jednego spośród trzech operatorów telefonii komórkowej.
Ponadto należy zauważyć, iż priorytetowe traktowanie tego rynku jest konsekwentnym działaniem Regulatora, zapowiadanym już w trakcie przygotowań do postępowań przetargowych na rezerwację częstotliwości w pasmach GSM 1800 oraz UMTS.

2. Rzecznik Zarządu PTC krytykuje URTiP za wnioski wynikające z trendów cen usług telefonicznych.

Zdaniem rzecznika Zarządu PTC o konkurencyjności polskiego rynku świadczą obniżki cen usług. Jednocześnie stwierdza on, że jedynie podwyższenie cen mogłoby przekonać Regulatora o konkurencji na rynku, skoro zarówno spadek cen jak i ich stały poziom uznaje on za przejaw braku konkurencji. Autor zdaje się jednak celowo pomijać fakt, iż stosunkowo stabilny poziom cen Regulator zaobserwował w systemie abonamentowym, a ich spadek - zwłaszcza w systemie pre-paid i że fakt ten ma niebagatelne znaczenie dla wysuwanych i opisanych w opiniowanym dokumencie wniosków (str.50-51).
Obniżanie cen w systemie pre-paid - gdzie zmiana dostawcy usług (w przeciwieństwie do systemu abonamentowego) nie stwarza większych problemów – i to obniżka do poziomu nawet niższego od cen hurtowych, jest ewidentnym działaniem utrudniającym, czy wręcz uniemożliwiającym słabszym podmiotom stworzenie konkurencyjnej oferty i tym samym funkcjonowanie na rynku. Takie działanie jest jednym ze „szkolnych” przykładów antykonkurencyjnych zachowań i określane jest mianem „price-squeezing”.
Ponadto należy zauważyć, iż w swoim materiale rzecznik Zarządu PTC zaprzecza wynikom analizy URTiP, zgodnie z którymi spadek cen na rynku zbiegł się w czasie z procesem przydziału dodatkowych częstotliwości w paśmie UMTS i GSM (rok 2004). Ale już w oficjalnym stanowisku konsultacyjnym (str. 40) Spółka wskazuje „Należy zgodzić się z URTiP, że podkreślenia wymaga, że spadek cen nabrał intensywności w 2004 r.” Rozbieżność opinii Spółki co do jednego faktu - w zależności od postawionej tezy - stawia pod znakiem zapytania ich obiektywizm i rzetelność.

3. Rzecznik Zarządu PTC krytykuje URTiP za nieuwzględnienie wzrastającej penetracji rynku jako elementu wskazującego na istnienie konkurencji.

Zdaniem rzecznika Zarządu PTC przyrost liczby abonentów i osiągnięty poziom nasycenia stanowi odzwierciedlenie konkurencji na rynku. Jednakże odniesienie wzrastającego poziomu penetracji do udziałów rynkowych operatorów telefonii komórkowej wskazuje, iż przyrost abonentów nie wpływa na istotne zróżnicowanie udziałów rynkowych operatorów. Wprost przeciwnie – udziały te zdają się stabilizować i potwierdzać równowagę sił rynkowych wszystkich trzech operatorów.

Dodatkowo należy wskazać, iż w jednym miejscu swojego stanowiska wskazuje na poziom penetracji jako przejaw konkurencji, uznając tym samym poziom penetracji za zadowalający, a w innym miejscu zarzuca Regulatorowi, że ocenił on istniejący poziom penetracji jako barierę wejścia na rynek, pomimo, iż poziom ten jest niski.

4. Rzecznik Zarządu PTC krytykuje URTiP za stosowanie przy ocenie stopnia konkurencyjności polskiego rynku telefonii komórkowej wskaźnika Herfindahla-Hirschmana (HHI) i wyciągnięte z niego wnioski.

Zdziwienie budzi fakt przypisywania URTiP-owi „wprowadzania specjalnego współczynnika konkurencji” jakim jest wskaźnik Herfindahla-Hirschmana (HHI). Wskaźnik ten nie jest wymysłem Regulatora, ale powszechnie stosowanym wskaźnikiem ekonomicznym opisującym stopień koncentracji rynkowej. Również doktryna ekonomiczna, a nie „zdanie URTiP”, określa jaki poziom tego wskaźnika odpowiada wysokiemu stopniu koncentracji rynku. A z wyliczenia tego wskaźnika - opartego na danych uzyskanych od samych operatorów i przez nich nie kwestionowanych – wynika, że poziom koncentracji polskiego rynku telefonii komórkowej prawie dwukrotnie przewyższa poziom, od którego rozpoczyna się wysoki stopień koncentracji rynkowej (1800 – dolny próg wysokiego stopnia koncentracji rynku, 3315,8 – wskaźnik koncentracji polskiego rynku telefonii ruchomej).

5. Rzecznik Zarządu PTC krytykuje URTiP za jego wnioski dotyczące struktury rynku, gdyż zdaniem Spółki kształt rynku wynika z działań państwa.

Rzecznik Zarządu PTC zdaje się nie zauważać, że stronę podażową rynku telefonii komórkowej mogą tworzyć nie tylko operatorzy dysponujący własną siecią, ale również inne podmioty działające na szczeblu hurtowym, tacy jak operatorzy wirtualni (MVNO), czy dostawcy usług (SP). Operowanie tych podmiotów na rynku wzbogaca jego strukturę oraz ofertę usługową. Działalność tych podmiotów nie podlega ograniczeniom ze strony Państwa, ale jest uwarunkowana współpracą z istniejącymi operatorami sieci ruchomych. W Polsce takie podmioty nie funkcjonują, a prowadzone w tym zakresie przez MVNO oraz SP negocjacje nie odnoszą efektów.

6. Rzecznik Zarządu PTC zarzuca URTiP-owi prezentowanie nieprawdziwych danych.

O nieprawdziwości danych, zdaniem rzecznika Zarządu PTC, świadczy np. średni roczny koszt korzystania z telefonu komórkowego w systemie post-paid, który w opracowaniu przygotowanym przez URTiP kształtował się na poziomie 701 euro. Jako argument potwierdzający postawioną tezę, rzecznik Zarządu PTC wskazuje poziom wskaźnika ARPU – 400 euro i zapytuje się o 300 euro różnicy. Argumentacja ta budzi zdziwienie, gdyż nieprawidłowym jest porównywanie średniego kosztu korzystania z telefonu - dla wyliczenia którego przyjmuje się pewne założenia (liczba minut, pora dnia, rodzaj wykonywanych połączeń), tak aby dane były porównywalne z danymi z innych krajów (dla tej samej liczby minut, pory dnia oraz rodzaju wykonywanych połączeń) – ze wskaźnikiem ARPU, który wskazuje na przychód dostawcy usług z jednego abonenta.

7. Zdaniem rzecznika Zarządu PTC URTiP popełnia szkolne błędy rachunkowe, gdyż wskazując ogólną sumę dokonanych przez wszystkich trzech operatorów wydatków inwestycyjnych - 15 mld PLN, wskazuje, że PTC Sp. z o.o. wydała 8,6 mld PLN a Polkomtel S.A. – 7,4 mld PLN.

Rzecznik Zarządu PTC zarzucając Regulatorowi, że nie posiada umiejętności prostego dodawania, sam sobie czyni zarzut nieumiejętności czytania, w szczególności przypisów odnoszących się do zaprezentowanych danych. Kwota 15 mld PLN, którą podaje URTiP dla wszystkich trzech operatorów jest kwotą pochodzącą z Raportu CDM PEKAO S.A. z 2003 r. (co zostało wskazane w przypisie nr 6 projektu postanowienia). Natomiast wymienione dalej inwestycje PTC Sp. z o.o. w kwocie 8,6 mld PLN dotyczą roku 2004, na co również wskazywał przypis (nr 7). Co zaś się tyczy wskazanych inwestycji Polkomtel S.A. - w kwocie około 7,4 mld PLN - odnoszą się one do początku 2005 r. (a informacja ta została wskazana wprost w tekście projektu przedmiotowego postanowienia).

Prezes Urzędu Regulacji
Telekomunikacji i Poczty
Witold Graboś
Warszawa, 7 października 2005 r.