Nie pozwól, by twój modem lub komputer dał zaskoczyć się burzy

Lato w Polsce to okres burz i większych opadów. W tym roku najmocniej odczuli je mieszkańcy Podkarpacia. Ze skutkami nawałnic walczą też operatorzy telekomunikacyjni czy energetyczni. Przykładowo pod koniec czerwca Orange notował wzrost liczby uszkodzeń sieci w terenie o kilkadziesiąt procent. Aby jak najszybciej usuwać awarie w terenie pracowało ponad 3 tys.  techników operatora, zazwyczaj udawało się usuwać awarie w jeden dzień.

Wyładowania atmosferyczne mogą być niebezpieczne dla wykorzystywanych przez nas w domach urządzeń elektronicznych. Tak jak chyba każdy z nas wie, że w czasie burzy nie należy wychodzić na otwartą przestrzeń i stawać pod drzewami w odległości mniejszej niż 5 metrów, to w przypadku ochrony takich urządzeń, jak komputer, telewizor, modem czy dekoder najlepszą reakcją jest wyłączenie ich z sieci. Tylko takie rozwiązanie daje pewność, że ze sprzętem nic się nie stanie.

W domach pierwszą linią obrony urządzeń przed wyładowaniami atmosferycznymi jest piorunochron, który sprawia, że ładunek elektryczny nie dociera do budynku przez dach. Ale może uderzyć np. w słup energetyczny i poprzez instalację elektryczną dotrzeć do domu nawet z odległości kilkuset metrów.

Piorunochron nie zabezpiecza bowiem instalacji elektrycznej i przyłączonych do niej urządzeń od przepięć, które powstają w czasie burzy w sieci energetycznej lub samej instalacji elektrycznej w budynku. Przepięcie to najczęściej krótkotrwały (impulsowy) wzrost napięcia wielokrotnie przewyższający wartości znamionowe. To właśnie zbyt duże napięcie powoduje uszkodzenie urządzeń. Przepięcia mogą powstać w domowej instalacji elektrycznej, antenowej lub telefonicznej nie tylko w wyniku uderzenia pioruna w linię energetyczną, ale również w przypadku uderzenia w instalację odgromową budynku, linię telefoniczną, instalację antenową lub inny obiekt, niekoniecznie znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie naszego mieszkania. A najbardziej czułe na przepięcia są delikatne i skomplikowane urządzenia elektroniczne, takie jak modemy, sprzęt RTV czy komputery.

Można zapytać, czy takiej ochrony nie daje listwa antyprzepięciowa? Niestety nie. Całkowitą ochronę zapewnia jedynie wielostopniowa (najczęściej trzystopniowa) ochrona przepięciowa zaprojektowana i wykonana przez fachowca, a listwy antyprzepięciowe są w niej ostatnim bastionem takiej ochrony. Niewiele budynków w Polsce ma taki wielostopniowy system ochrony. Przeważnie mało kto wie, jaki rodzaj instalacji został zastosowany w budynku, w którym mieszka, a listwy przeciwprzepięciowe nie zabezpieczą sprzętu przed impulsem na sto procent.

Dlatego, jeśli ktoś chce mieć pewność, że w czasie burzy jego urządzenia elektroniczne nie zostaną uszkodzone, najpewniejszym sposobem jest właśnie odłączenie ich od instalacji. Nawet najlepsze i najdroższe ochronniki lub listwy przeciwprzepięciowe nie chronią w pełni urządzenia przed uszkodzeniem spowodowanym przez wyładowanie atmosferyczne.

W przypadku niektórych urządzeń samo odłączenie od źródła prądu to nie wszystko, bo przepięcia mogą powstać w instalacji antenowej lub telefonicznej. Dlatego dekoder należy odłączyć nie tylko od zasilania, ale i pamiętać o odłączeniu od niego przewodu łączącego go z anteną satelitarną i naziemną (jeśli ktoś nie chce tego robić za każdym razem, może zastosować ogranicznik przepięć spełniający wymagania ww. normy PN-EN 61643-21), a w przypadku modemu należy odłączyć kable linii telefonicznej (urządzenia te można też chronić filtr antyprzepięciowy spełniającym normę PN-EN 61643-21). Jeśli ktoś korzysta z tzw. liveplug, które umożliwiają rozbudowanie domowej lub biurowej sieci komputerowej przy pomocy sieci elektrycznej, to także należy odłączyć je od gniazdek.

Warto o tym pamiętać zanim pójdziemy spać, gdy wiele wskazuje, że noc będzie burzowa (warto czytać prognozy pogody). Także gdy wyjeżdżamy na wakacje, lepiej odłączyć sprzęt RTV i komputery od sieci, aby gdy wrócimy do domu nie narazić się na niemiłą niespodziankę zastania ich uszkodzonymi, gdy będą szaleć burze.