Plus GSM od 15.10 planuje wprowadzić dodatkowe opłaty za telefoniczny kontakt z konsultantami DOK. Nowe opłaty dotyczyć będą połączeń na numery 2601 i 2607 - 0,95 zł z VAT (niezależnie od czasu trwania połączenia) - połączenie z IVR nadal będzie bezpłatne, opłata będzie pobierana tylko w momencie przełączenia rozmowy do operatora. Jeden z Czytelników GSMonline.pl zwrócił się z zapytaniem do URTiP w sprawie tych zmian oraz ich wpływ na zapisy umów abonenckich obowiązujących w sieci Plus GSM.
Opinia przygotowana przez Departament Rynku Telekomunikacyjnego URTiP
W odpowiedzi na Pana pytanie jakie wpłynęło do Urzędu Regulacji i Poczty, które dotyczyło kwestii opłaty za połączenia z Działem Obsługi Klienta oraz Działem Windykacji Należności oraz zmianami jakie zamierza wprowadzić Polkomtel S.A. w tym zakresie od dnia 15 października 2004 roku, Departament Rynku Telekomunikacyjnego po zasięgnięciu opinii Departamentu Prawnego przedstawia następujące wyjaśnienia.
Zgodnie z art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 roku Prawo telekomunikacyjne (DZ. U. Nr 171, poz. 1800) w przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym o zapewnienie przyłączenia do sieci, związanego z ulgą przyznaną abonentowi, roszczenie z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu ustalonego w umowie nie może przekroczyć określonej w umowie równowartości ulgi przyznanej abonentowi. Nie jest zatem właściwe określenie przez Polkomtel S.A. wskazanego roszczenia jako kary umownej.
Zgodnie z pozycją 9 - Usługi dodatkowe - Cennika świadczenia usług telekomunikacyjnych Polkomtel S.A., połączenie z numerem Działu Obsługi Klienta sieci Plus GSM jest bezpłatne. Jednocześnie, zgodnie z wyjaśnieniem pojęcia "bezpłatne", zawartym w Cenniku oznacza to, że opłata za połączenie określane jako bezpłatne, jest w rzeczywistości uiszczana w ramach abonamentu. Nie zmienia to jednak faktu, iż połączenie wykonane na numer Działu Obsługi Klienta nie generowało dotychczas dodatkowych kosztów po stronie abonenta.
W związku z powyższym zmianę polegającą na wprowadzeniu odrębnej opłaty za każde połączenie z konsultantem Działu Obsługi Klienta należy traktować jako zmianę Cennika.
Zgodnie z § 18 pkt 6 Regulaminu w przypadku zmiany warunków umowy zawartej na czas oznaczony, abonent ma prawo rozwiązać umowę bez ponoszenia dodatkowych kosztów powiadamiając o tym Polkomtel w terminie 7 dni od upływu terminu płatności rachunku telefonicznego, z którym zostało przysłane zawiadomienie. Rozwiązanie umowy następuje za 30-dniowym wypowiedzeniem. W przypadku, gdy abonent nie rozwiąże umowy w wyżej przewidziany sposób, uważa się, że wyraził zgodę na nowe warunki umowy.
Jednocześnie, zgodnie z § 1 pkt 2 Regulaminu, Cennik jest wykazem usług i zestawieniem opłat za usługi telekomunikacyjne oraz innych opłat wraz z zasadami ich naliczania. Zgodnie z § 5 pkt 1 rodzaje usług określone są w Cenniku.
Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że Cennik określa warunki umowy i dokonywane w nim zmiany stanowią zmiany warunków umowy, o których mowa w § 18 pkt 6 Regulaminu.
Pogląd prowadzący do przedstawionego powyżej wniosku został wyrażony przez Sąd Najwyższy, który zaliczył cenniki do wzorców umownych, o których mowa w art. 384, a także w art. 385 Kodeksu cywilnego:
"Rozstrzygnięcie zasadności tego zarzutu wymaga wyjaśnienia pojęcia "wzorca". Jak wynika z art. 385 k.c., chodzi w nim o ogólne warunki umów, wzory umów lub regulaminy. W doktrynie pojęciem tym określa się klauzulę lub zespół klauzul, sformułowany przez jedną stronę umowy przed jej zawarciem i to w taki sposób, że druga strona nie ma wpływu na ich treść. (...) Za wzorzec można uznać również taką klauzulę, która kreuje treść umowy w zakresie jej konkretnego, szczegółowego postanowienia. W tym sensie za wzorce umowne uznaje się w literaturze przedmiotu także formularze, tabele, cenniki czy taryfy określające stawki opłat". (wyrok SN z dnia 18 grudnia 2002 r. sygn. Akt IV CKN 1616/00, opubl. OSNC 2004/4/54)
Ponadto, zgodnie z art. 384 Kc wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym wiąże drugą stronę, jeżeli zostały zachowane wymagania określone w art. 384 Kc ( tj. wzorzec umowy został doręczony drugiej stronie umowy), a strona nie wypowiedziała umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia.
W związku z powyższym, uwzględniając ponadto postanowienia szczególne, zawarte w regulaminach poszczególnych promocji (na przykładzie postanowienia § 8 pkt 3 Regulaminu promocji)należy stwierdzić, że w omawianej sprawie wprowadzenie opłaty za połączenie z konsultantem Działu Obsługi Klienta stanowi zmianę cennika skutkującą możliwością wypowiedzenia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartej na czas oznaczony bez zwrotu opłaty z tytułu ulgi przyznanej abonentowi przy zawarciu umowy.
Jednocześnie informujemy, że cenniki świadczenia usług telekomunikacyjnych operatorów telefonii komórkowej nie podlegają regulacji przez Prezesa URTiP. Odpowiedź na Pańskie pytanie proszę traktować jedynie jako opinię Urzędu w powyższej sprawie. W przypadku ewentualnych spornych kwestii oraz skarg od abonentów odnośnie poruszonych przez Pana zagadnień prosimy o kierowanie ich do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Poniżej prezentujemy opinię UOKiK dotyczącą w/w kwestii:
Odpowiadając na Pana e-mail w sprawie wątpliwości wynikających z wprowadzanymi przez operatora Polkomtel S.A. zmianami, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uprzejmie informuje.
Z względu na fakt, iż Urząd nie jest w posiadaniu stanowiska operatora odnoszącego się do poruszonych przez Pana kwestii, na obecnym etapie nie ma możliwości pełnego odniesienia się do zasadności wysuwanych roszczeń. Jednocześnie należy podkreślić, iż w przypadku potwierdzenia się sugerowanej przez Pana tezy, w świetle której działania operatora mogą stanowić próbę ominięcia wymogów prawnych związanych z koniecznością ogłaszania zmian w cennikach, Urząd podejmie działania wyjaśniające, zgodnie z posiadanymi kompetencjami.
Należy wyjaśnić, iż regulacje prawne umów zawieranych na podstawie wzorców nie przyzwalają na dokonywanie zmian warunków takich umów (skutkujących podwyższeniem opłat za świadczone usługi), bez przyznania prawa do odstąpienia od tak zmodyfikowanej umowy.
Jednocześnie, w przypadku umów promocyjnych, operator wiążąc abonenta określonymi warunkami umowy na czas określony, zobowiązuje się do świadczenia usług w niezmienionej postaci. Naruszenie ww. norm powodowałoby powstanie po stronie abonentów prawa do wcześniejszego rozwiązania umowy. Z posiadanych przez Urząd informacji wynika jednakże, iż tego typu działania nie są podejmowane, bowiem posunięcia takie nie pokrywają się z interesem przedsiębiorcy. Brak przyznania prawa do odstąpienia od umowy w przypadku zmiany cennika należałoby jednocześnie uznać za naruszenie obowiązujących przepisów prawnych. W omawianej sytuacji zasadnicze znaczenie ma zatem rozstrzygnięcie, czy opisywana przez Pana zmiana wywiera bezpośredni wpływ na zakres praw abonentów, bowiem wprowadza odpłatności za usługę wcześniej dostępną w ramach abonamentu. Dokonanie racjonalnego stwierdzenia wymaga przeanalizowania zakresu wprowadzonych zmian. Jeżeli zatem wprowadzone przez przedsiębiorcę zmiany nie ograniczają w żaden sposób dotychczasowych uprawnień abonentów, a stanowią jedynie uzupełnienie świadczeń o dodatkową formę świadczenia istniejącej również w innej (bezpłatnej formie) usługi, nie ma podstaw prawnych do stwierdzenia, iż tego typu działanie stanowi zmianę cennika, z którym zapoznał się abonent podpisujący umowę z operatorem. O słuszności powyższej interpretacji może świadczyć przytoczone przez Pana stanowisko operatora, zgodnie z którym fakt świadczenia omawianej usługi nie został zmieniony, a wprowadzenie nowych rozwiązań nie zmienia dotychczasowego zakresu przyznanych abonentom praw. W odmiennej sytuacji, wszelkie uprawnienia, o których mowa w regulaminach promocyjnych, w zakresie zwolnienia od obowiązku ponoszenia kar umownych, znalazłyby zastosowanie.
Ewentualną podstawą uzasadniającą podjecie działań skierowanych do operatora mogłoby stanowić nie wypełnianie obowiązków polegających na zmniejszeniu funkcjonalności Działu Obsługi Klienta, o opisane przez Pana kategorie informacji. Jednocześnie wobec braku stanowiska operatora w sprawie, Urząd nie jest wstanie potwierdzić rzeczywistego zakresu udzielanych obecnie abonentom informacji. Ustalenie zakresu postępowania operatora w ww. zakresie może nastąpić w drodze uruchamianego przez abonentów wewnętrznego trybu skargowego.
Odnosząc się do kolejnej z poruszonych przez Pana kwestii należy wyjaśnić, co następuje. Zamieszczenie w cenniku usług stwierdzenia, iż opłata za połączenie z Działem Obsługi Klienta nie jest pobierana, a jednocześnie że jest ona wliczona w opłatę abonamentową, nie ma żadnego wpływu na zakres praw i obowiązków abonenta. Fakt takiego zdefiniowania omawianej pozycji w żaden sposób nie zwiększa bowiem zakresu zobowiązań abonenta, mając jedynie charakter informacyjny.
W świetle podawanych przez operatora informacji, abonament jest opłatą stałą, pobieraną w każdym miesiącu w niezmienionej kwocie z góry, natomiast z założenia stanowi opłatę pobieraną za podłączenie abonenta do sieci operatora. Nie jest przy tym zdeterminowane prawnie, w jakiej wartości powinna być ustalona ww. opłata, ani też co taka opłata zawiera. Od samego operatora zależy więc fakt potraktowania opłaty abonamentowej jako zbiorczej opłaty kumulującej określony zakres udostępnianych przez operatora usług, bądź też ścisłe oznaczenie, iż stanowi ona jedynie konsekwencję udostępnienia sieci abonentowi. Przyjęcie poszczególnych rozwiązań zależy zatem od swobodnej decyzji przedsiębiorcy, która wskazuje jednocześnie wysokość abonamentu na poziomie uwzględniającym poniesione koszty oraz zapewniającym rentowność przedsięwzięcia.
Mając na względzie powyższe Urząd uznaje, iż podejmowanie jakichkolwiek interwencji władczych skierowanych przeciwko operatorowi należy uznać za nie niezasadne.
Udzielając powyższych wyjaśnień Urząd traktuje sprawę za zakończoną.
Z poważaniem
Z upoważnienia Dyrektora Departamentu Polityki Konsumenckiej
Joanny Wrony
Helena Prusińska
Starszy specjalista
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów