Jest skuteczny sposób ochrony przed wykorzystaniem wyłudzanych danych

Wiele instytucji finansowych dostrzegało w ostatnich miesiącach bardzo niebezpieczne zjawisko. Oszuści podający się za pracowników banków dzwonili do ich klientów i powołując się na względy bezpieczeństwa nakłaniali ich do podawania poufnych informacji takich jak numer PESEL czy danych do logowania do bankowości internetowej.

Trend ten potwierdzają opublikowane kilka miesięcy temu badania serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych, w których prawie co czwarty Polak (24 proc.) przyznał, że w czasie pandemii rozmawiał przez telefon z kimś, kto poprosił go o podanie numeru PESEL, serii dowodu osobistego lub danych do logowania w bankowości elektronicznej. W 52 proc. przypadków takie osoby podawały się za pracownika banku. Co ciekawe, blisko 18 proc. takich przypadków dotyczyło banku, w którym rozmówca nawet nie miał konta. Dodatkowo prawie co piąty taki telefon był z firmy gazowniczej, energetycznej lub od dostawcy internetu. O numer PESEL, dane z dowodu osobistego lub hasło do logowania w banku respondentów badania pytali również przedstawiciele firm, którzy twierdzili, że ich rozmówcy wygrali nagrodę w jakimś konkursie (16 proc. wskazań) oraz pracownicy koordynujący bezpłatne badania medyczne (13 proc.). Blisko co piąty ankietowany (18,4 proc.) przyznał się do tego, że mogło mu się zdarzyć przekazać dane do logowania osobom trzecim. Wprost deklarowało to 11 proc. badanych, pozostali nie mieli pewności.

Przedstawiciele instytucji finansowych uczulają, że w takich sytuacjach warto zachować zimną krew. Przede wszystkim zwracają uwagę na to, że pracownicy banku nigdy nie pytają klienta o numery dokumentów czy dane do logowania. Sama taka prośba powinna więc wzbudzić już wątpliwości. Jednak, jak pokazuje praktyka, wiele prób wyłudzeń, kończy się sukcesem oszustów wykorzystujących do tego różne chwyty socjologiczne.

A potem oszuści nie mają skrupułów, by jak najszybciej wykorzystać zdobyte dane. Jak wynika z raportu infoDok Związku Banków Polskich za II kwartał 2021 r. łączna kwota prób wyłudzeń kredytów w pierwszych trzech miesiącach tego roku wyniosła 76,4 mln zł. To o 21% więcej niż przed rokiem). 

Nie znaczy to jednak, że jesteśmy bezradni, gdy w ręce oszustów z jakichś powodów wpadną nasze poufne dane. Oczywiście, gdy się zorientujemy, nasze dokumenty należy zastrzec w banku i zgłosić incydent na policji. Jednak często takie działanie może okazać się spóźnione i lepiej działać prewencyjnie. Można bowiem skorzystać z usługi Zabezpiecz PESEL, którą np. od pewnego czasu swym klientom oferuje Orange Polska we współpracy z Krajowym Rejestrem Długów BIG S.A.

Zasada jej działania jest prosta i co ważne skuteczna – użytkownik usługi otrzymuje natychmiast powiadomienie, gdy ktoś będzie próbował użyć jego numeru PESEL np. do wzięcia pożyczki czy zakupu drogiego sprzętu na raty. Dzięki temu może zareagować, zgłaszając oszustwo. A jest to możliwe dlatego, że bank czy firma pożyczkowa zanim podpiszą umowę z nowym klientem, weryfikują, czy nie jest on notowany w Krajowym Rejestrze Długów BIG S.A. I gdy zaczyna się taka weryfikacja, klient usługi Zabezpiecz PESEL dostaje SMS-a oraz wiadomość e-mail, że właśnie sprawdza go np. bank. I jeśli nie składał on wniosku o kredyt, to znak, że może to być próba wyłudzenia. W ciągu roku istnienia w ofercie Orange Polska tej usługi, „zareagowała” ona ponad 105 tysięcy razy, wysyłając SMS-y z informacją o zdarzeniu z wykorzystaniem numeru PESEL do ponad 67 tys. klientów.

Dodatkowo usługa zapewnia profesjonalne wsparcie w przypadku oszustwa – klient dowiaduje się gdzie i w jaki sposób jego PESEL został wykorzystany, otrzymuje również instrukcję postępowania pozwalającą ograniczyć ewentualne skutki wyłudzenia danych.

Z usługi mogą skorzystać klienci Orange korzystający z abonamentu komórkowego Orange lub oferty Orange Love. Zakup możliwy jest w momencie zawierania umowy, przy jej przedłużaniu oraz w dowolnym momencie trwania terminowej umowy z operatorem. Wystarczy zalogować się na orange.pl lub skorzystać z aplikacji Mój Orange.

Miesięczny koszt usługi Zabezpiecz PESEL to 9,99 zł z VAT, a przez pierwszy miesiąc można korzystać bez opłat. Umowa jest podpisywana na czas nieokreślony, można z niej zrezygnować w dowolnym momencie. Opłaty za korzystanie z Zabezpiecz PESEL są doliczane do faktury za usługi Orange.

Usługę Zabezpiecz PESEL mogą zamówić także klienci firmowi klienci, którzy korzystają z abonamentu komórkowego Orange lub oferty Orange Love dla Firm. Opłata za usługę to 8,12 zł/mies. + VAT. (0 zł za pierwszy miesiąc).

Koszt usługi nie wydaje się duży w stosunku do strat, jakie może spowodować wykorzystanie naszych poufnych danych przez oszustów. Jak wynika ze wspomnianego już raportu ZBP „infoDok”, tylko w drugim kwartale tego roku odnotowano statystycznie ponad 20 prób wyłudzeń dziennie.

Usługa Zabezpiecz PESEL stanowi zestaw usług świadczonych klientom w części przez Orange, a w części przez partnera operatora, czyli Krajowy Rejestr Długów (KRD)

Orange zapewnia:

• Usługę powiadamiającą klienta o tym, że ktoś założył firmę z wykorzystaniem jego danych (monitorowanie danych 24 h/dobę);
• Usługę indywidualnego opiekuna klienta (bez ograniczeń ilościowych, dostępna w dni robocze w godz. 8-16);
• Zbiór przydatnych wzorów dokumentów pomocnych w różnych sytuacjach życiowych (bez ograniczeń ilościowych, dostęp w dni robocze w godz. 8-16);
• Usługę polegającą na dostarczeniu klientowi indywidualnego raportu z wyników monitorowania (po zakończeniu każdego miesiąca świadczenia usług);
• Dodatkowo Orange zapewnia dostęp do panelu do zarządzania usługami, umożliwiającego m.in. pobieranie raportów w ramach zabezpieczpesel.orange.pl (dostęp 24h/dobę).

KRD zapewnia natomiast :

• Usługę sprawdzenia, kto w ciągu ostatnich 12 miesięcy pytał KRD o PESEL klienta (raz na miesiąc);
• Usługę pozwalającą sprawdzić, czy klient został wpisany do KRD (raz na miesiąc);
• Możliwość sprawdzenia wiarygodności firmy w KRD (jedna firma na rok)
• Usługę polegającą na wysłanie pisemnego ostrzeżenia do dłużnika, którego klient chce dopisać do KRD (dwa razy w miesiącu);
• Możliwość dopisania przez klienta dłużnika do KRD (dwa razy w miesiącu); Usługę powiadomień o użyciu Państwa PESEL-u – dostępną w formie alertów (monitorowanie PESEL-u 24 h/dobę);
• Usługę powiadomienia o dopisaniu PESEL-u klienta do KRD dostępną w formie alertów (monitorowanie PESEL-u 24 h/dobę);
• Usługę powiadomienia klienta o zmianie wiarygodności finansowej wybranej przez niego firmy (np. dewelopera, biura podróży), dostępną w formie alertów (jedna firma w miesiącu monitorowana 24 h/dobę).