5G w Europie Środkowo-Wschodniej - w Polsce rządzi Plus

Ookla (Speedtest.net) dokonała analizy wdrożenia 5G w Europie Środkowo-Wschodniej.

Aukcje pasma zostały opóźnione w całym regionie. Podczas gdy Słowenia i Chorwacja zakończyły już aukcje pasma we wszystkich pionierskich pasmach 5G, Polsce brakuje jasnych harmonogramów i istnieje ryzyko pozostania w tyle. Bułgaria jest liderem pod względem mediany szybkości pobierania i 5G Availability. Jej stolica, Sofia, zajmuje pierwsze miejsce wśród stolic pod względem mediany prędkości 5G i 5G Availability. Polska nie wypada dobrze na tle innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej i zajęła ostatnie miejsce w rankingu mediany prędkości pobierania 5G, a jej prędkości 5G były nieco ponad dwukrotnie wyższe niż 4G. Plus ma największą średnią prędkość 5G, a Play wygrywa pod względem 5G Availability. Łódź ma najszybszą sieć 5G wśród największych polskich miast.

Według danych GSMA Intelligence zdecydowana większość operatorów w ośmiu krajach Europy Środkowo-Wschodniej — 24 z 31 — uruchomiła już usługi 5G.

Zgodnie z planem działania KE na rzecz 5G z 2016 r., kraje w całej UE miały udostępnić do 30 czerwca 2020 r. pasmo niskich częstotliwości, a do 31 grudnia 2020 r. pasmo średnich i wysokich częstotliwości. Na poziomie UE istnieją trzy pionierskie pasma 5G, które przedstawiają się następująco:

– Dolne pasmo: 700 MHz (703 – 733 MHz i 758 – 788 MHz)

– Średnie pasmo: 3,6 GHz (3400 – 3800 MHz)

– Wysokie pasmo: 26 GHz (co najmniej 1000 MHz w zakresie 24 250 – 27 500 MHz)

Według Speedtest Intelligence®, mediana prędkości pobierania 5G w ośmiu krajach waha się w granicach 73-407 Mb/s. Bułgaria jest najszybsza z 406,97 Mb/s, za nią plasują się Chorwacja, Węgry, Rumunia, Słowenia i Słowacja. Czechy i Polska pozostają w tyle, z prędkością odpowiednio 112,53 Mb/s i 73,12 Mb/s.

Bułgarscy operatorzy brali aktywny udział w inicjowaniu rozwoju 5G. We wrześniu 2020 roku Vivacom uruchomił pierwszą komercyjną sieć 5G za pośrednictwem Dynamic Spectrum Sharing (DSS) w 1800 MHz i 2100 MHz, następnie A1 w Sofii z wykorzystaniem 3600 MHz, a Telenor na początku czerwca 2021 w największych miastach Bułgarii w paśmie 3 600 MHz.

 W kwietniu 2021 r. firma Vivacom Bulgaria zdobyła 100 MHz w paśmie 3,7-3,8 GHz za 4,6 mln BGN (2,35 mln euro), ale już wcześniej uruchomiła sieć 5G z tymczasową licencją w listopadzie 2020 r. András Pali, dyrektor ds. technicznych Vivacom w wywiadzie oznajmił, że operator planuje zainwestować 120 milionów euro w infrastrukturę w 2021 roku. Vivacom wykorzystuje DSS, łącząc częstotliwości w pasmach 1,8, 2,1 i 3,6 GHz dla 5G, więc nie ma kompromisu między zasięgiem a prędkością. Z kolei A1 Bulgaria korzysta z dedykowanego pasma 100 MHz. Między komercyjnym uruchomieniem w kwietniu a październikiem 2021 r. liczba aktywnych użytkowników A1 Bulgaria wzrosła o 448%, a generowany przez nich ruch o 771%, przekraczając 90 terabajtów (TB) w październiku 2021 r.

Kilku operatorów wdrożyło sieci 5G przed uzyskaniem dostępu do dedykowanego pakietu pasm 5G, zamiast tego wykorzystując swoje istniejące zasoby pasma za pośrednictwem DSS lub tymczasowo przydzielonego pasma. Patrząc na dane dla Polski, istnieje związek między brakiem dedykowanego pasma a medianą prędkości pobierania. Prędkości 5G w Polsce są dwukrotnie wyższe niż prędkości 4G w porównaniu z Rumunią, Słowacją, Węgrami i Słowenią, gdzie prędkości 5G są ponad pięć razy szybsze niż 4G. Ponieważ operatorzy w Polsce wdrożyli 5G, wykorzystując swoje istniejące zasoby pasmowe — w 2,6 GHz i 2,1 GHz — nie są w stanie wykorzystać korzyści, jakie dla wdrożeń 5G niesie ze sobą średnie pasmo.

5G Availability wzrosła w Bułgarii w 2021 r.

Dane Speedtest Intelligence stawiają Bułgarię na pierwszym miejscu pod względem 5G Availability (odsetek użytkowników urządzeń obsługujących 5G, którzy spędzają większość czasu w sieciach 5G) wśród swoich regionalnych partnerów. W 2021 r. 5G Availability w Bułgarii wzrosła dziesięciokrotnie, z 3% w I kwartale 2021 r. do 30,5% w I kwartale 2022 r. Jest to częściowo zasługą operatorów poszerzających portfolio urządzeń obsługujących 5G, m.in. w czerwcu 2021 r. 55% oferowanych przez Telenor (obecnie Yettel) smartfonów obsługiwało 5G i oferowało taryfy 5G bez dodatkowych kosztów.

Chorwacja radziła sobie stosunkowo dobrze, jeśli chodzi o 5G Availability, która wzrosła z 11% w I kwartale 2021 r. do 18,5% w I kwartale 2022 r. Licencja 5G chorwackich operatorów obejmuje zobowiązania dotyczące zasięgu wynoszące 90% obszarów miejskich, 99% autostrad i 95 % kolei do 2025 r. Ponadto obowiązki licencyjne obejmują 25% zasięgu obszarów wiejskich do 2025 r. i 50% do 2027 r. Według Hakom zasięg i 5G Availability wynosi 60-70%.

Jednak pięć krajów nadal miało 5G Availability poniżej 10% w I kwartale 2022 r., w porównaniu z siedmioma w I kwartale 2021 r. Na Węgrzech istnieje publiczna inicjatywa wsparcia upowszechnienia 5G na kwotę 5 mld HUF (13,15 mln EUR), konsumentom w migracji z urządzeń 3G na smartfony 4G/5G w obliczu zbliżającego się zaniku sieci 3G. 9 maja 2022 r. węgierski regulator telekomunikacyjny — NMHH — rozpoczął drugą fazę dotacji na telefony komórkowe: właściciele urządzeń 2G lub 3G mogą ubiegać się o 20 000 HUF (52,26 EUR) na zakup nowego smartfona 4G lub 5G.

Nie jest zaskoczeniem, że Węgry zajęły pierwsze miejsce, jeśli chodzi o dostawy smartfonów 5G w wielu krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Według Counterpoint Research smartfony 5G stanowiły 65,1% wszystkich dostaw smartfonów na Węgrzech w IV kwartale 2021 r. W Czechach, Słowacji i Bułgarii smartfony 5G stanowią dwa na pięć sprzedanych smartfonów. W Polsce to prawie co trzeci. Rumunia jest ostatnia.

Sofia zajmuje pierwsze miejsce pod względem mediany prędkości pobierania i 5G Availability

Nie dziwi więc fakt, że stolica Bułgarii zajęła również pierwsze miejsce w rankingu stolic regionalnych, z medianą prędkości pobierania 441,93 Mb/s i 30% dostępnością 5G w I kwartale 2022 r.  A1 Bulgaria rozpoczęła testy już pod koniec listopada 2020 r. w Sofii i Burgas, które stały się pierwszymi miastami 5G w kraju z zasięgiem ponad 90% populacji na zewnątrz.

Praga spisała się dobrze, jeśli chodzi o 5G Availability. W kwietniu 2022 r. obszar praskiego metra został w pełni pokryty sieciami 5G dzięki współpracy czeskich operatorów: T-Mobile, Vodafone, O2 i CETIN oraz władzami samorządowymi Pragi. Wszyscy czescy operatorzy zrezygnowali z sieci 3G w 2021 r., aby zmienić częstotliwości na 4G i 5G. Największy operator pod względem liczby połączeń, T-Mobile Czechy, miał we wrześniu 2021 r. ponad 600 stacji bazowych 5G obejmujących 10,4% populacji, a do końca roku planował zwiększyć zasięg do 25%. T-Mobile używa Ericssona i Huawei do swojej sieci 5G, która wykorzystuje pasma 1800 MHz, 2100 MHz i 700 MHz. Najmniejszy operator, Vodafone, objął 70% populacji siecią 5G docierającą do 7 milionów Czechów w maju 2022 roku. Vodafone jest zdeterminowany do poszerzenia zasięgu swojej sieci, w tej chwili używa 3,5 GHz dla 5G, ale wkrótce zacznie używać pasmo 700 MHz oraz refarmowane pasmo 3G.

Polacy potrzebują więcej edukacji na temat korzyści 5G

Jeśli chodzi o prędkość 5G, Polska nie wypada najlepiej na tle innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Polska zajęła ostatnie miejsce w rankingu mediany prędkości pobierania 5G, a jej prędkości 5G były nieco ponad dwukrotnie wyższe niż 4G. 5G Availability w Polsce wynosi poniżej 10%.

Plus prowadzi w prędkości pobierania 5G w Polsce

Porównaliśmy prędkość 5G u polskich operatorów za pomocą Speedtest Intelligence. Operator Plus był wyraźnym zwycięzcą, osiągając medianę prędkości pobierania 167,37 Mb/s w I kwartale 2022 r., wyprzedzając Orange, T-Mobile i Play. Nie odnotowano znaczącej różnicy w medianie prędkości wysyłania u operatorów.

Play miał najlepszą 5G Availability w Polsce

Według Counterpoint Research, w 2021 r. dostawy smartfonów w Polsce prawie się potroiły, napędzane przez konkurencyjne marki, takie jak realme, OPPO i Xiaomi (w tym Redmi i POCO). Polscy operatorzy również w dalszym ciągu promują sprzedaż urządzeń obsługujących 5G. Smartfony 5G jako udział w sprzedaży smartfonów wahały się od 36% dla Orange, 40% dla T-Mobile oraz 45% dla Play. Jednak Play wyprzedził konkurencję, jeśli chodzi o 5G Availability, a T-Mobile nadrabia zaległości, pozostawiając w tyle Orange i Plus. 

Jest to o tyle zaskakujące, że sieć 5G Play niekoniecznie ma największy zasięg. Na koniec 2021 r. sieć 5G Plusa powiększyła się do 19 mln osób, następny był Play z ponad 13 mln, T-Mobile (11 mln) i Orange (6,3 mln). Przekładając to na pokrycie populacji przy użyciu danych ze spisu powszechnego z 2021 r. (38,18 mln osób), oznacza to pokrycie populacji 50%, 34%, 29% i 17%.

Play, część Grupy Iliad, miał najlepszą 5G Availability, prawdopodobnie ze względu na agresywny marketing i rabaty w połączeniu z dużym portfolio urządzeń 5G i najtańszymi taryfami.

Łódź ma najszybszą sieć 5G wśród największych polskich miast

Łódź zajęła pierwsze miejsce jako najszybsze miasto w Polsce z prędkością 90,25 Mb/s w I kwartale 2022 r., jest także hotspotem dla innowacji operatorów. Orange wdrożył kampusową sieć 5G na terenie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, gdzie 40 start-upów pracujących w akceleratorze będzie mogło korzystać z infrastruktury. Ericsson dostarczył infrastrukturę dla obszaru gospodarczego: dziesięć anten pracujących w pasmach 3,6 GHz i 2100 MHz, obejmujących około 1000 m2.

T-Mobile testuje 5G SA w Łodzi, aby umożliwić nowe usługi zarówno klientom indywidualnym, jak i klientom B2B, w tym usługi VoNR (Voice over New Radio) w sieci 5G. Sieć 5G SA wykorzystuje pasmo 2600 MHz.

Stolica Polski, Warszawa, nieznacznie wyprzedza resztę pod względem 5G Availability.