Raport o rynku telekomunikacyjnym w 2007 roku

UKE opublikowało "Raport o rynku telekomunikacyjnym w 2007 roku"

Materiały UKE:

Raport został stworzony w celu opisania obrazu polskiego rynku telekomunikacyjnego w 2007 r. oraz pokazania panujących na nim trendów.

Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 192 ust. 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne, został on przygotowany na podstawie informacji uzyskanych od przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w trybie o którym mowa w art. 7 Ustawy. Tryb ten nakłada na wszystkich przedsiębiorców telekomunikacyjnych obowiązek przekazania do Urzędu, do dnia 31 marca roku następującego po roku sprawozdawczym, informacji o zakresie i rodzaju wykonywanej działalności telekomunikacyjnej oraz o wielkości sprzedaży tych usług. Z kolei na Prezesa UKE Ustawa nakłada obowiązek publikacji tych danych, w postaci Raportu o stanie rynku za rok ubiegły, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku sprawozdawczym.

Raport ten powstał w oparciu o dane przesłane przez operatorów do Urzędu Komunikacji Elektronicznej do dnia 25 kwietnia 2008 roku. W bieżącym roku w UKE do tej daty zostało zarejestrowanych ok. 700 formularzy sprawozdawczych.

Ponadto na potrzeby tego dokumentu wykorzystano ogólnodostępne informacje i raporty oraz opracowania zamówione na potrzeby Urzędu. Do takich zamówionych przez UKE opracowań zaliczyć należy takie opracowania jak: „Rynek telekomunikacyjny w Polsce, 2006 - 2009” firmy PMR, przeprowadzane corocznie badanie konsumenckie „Rynek telekomunikacyjny w Polsce w 2007 roku” przygotowane przez Centrum Badań Marketingowych INDICATOR oraz 13 Raport Implementacyjny Komisji Europejskiej, do którego dane przekazywane są wprost przez UKE.

Informacje o rynku zostały przedstawione w niniejszym Raporcie przede wszystkim w postaci udziałów przedsiębiorców telekomunikacyjnych w poszczególnych dziedzinach działalności telekomunikacyjnej. Dane za rok 2007 prezentowane są głównie w zestawieniach z danymi za lata ubiegłe.

Raport ten zawiera również skrócone opracowania dotyczące zmian cen usług telekomunikacyjnych, które były już publikowane na stronach internetowych UKE.

Strategia Regulacyjna

W dniu 4 lipca 2006 r. Rada Ministrów zaakceptowała "Strategię Regulacyjną 2006 - 2007. Jak przyspieszyć rozwój polskiego rynku telekomunikacyjnego, obniżyć koszty usług dla Polaków i zwiększyć dostępność nowoczesnych rozwiązań?" przedłożoną przez Ministra Transportu.

Główne cele jakie określono w strategii to:

Wsparcie rozwoju gospodarczego i społecznego kraju poprzez wzrost poziomu korzystania z usług telefonicznych, osiągnięty poprzez zwiększenie dostępności, możliwości wyboru oraz poprawę jakości i redukcję cen usług;
Eliminacja zapóźnienia cywilizacyjnego Polski poprzez stworzenie warunków dla szybszego rozwoju dostępu do Internetu, oraz zwiększenie użytkowania poprzez redukcję kosztów oraz wzrost jakości i różnorodności usług;
Zapewnienie pełnego dostępu do podstawowych oraz zaawansowanych usług komórkowych dla całego społeczeństwa.
Ogłaszając Strategię, Regulator planował osiągnąć powyższe cele przez szereg działań, z których za priorytetowe uznano między innymi:

otwarcie rynku dostępu wąskopasmowego (rynku abonamentu telefonicznego) w celu stworzenia klientom większego pola wyboru, obniżenia cen oraz zapewnienia operatorom alternatywnym takich samych możliwości ofertowych, jakie posiada operator zasiedziały;
stymulowanie rozwoju konkurencji na rynku usług rozmów telefonicznych w celu dalszej redukcji kosztów dla abonentów, wzrostu użytkowania oraz rosnącej innowacyjności i jakości usług;
wprowadzenie realnej konkurencji na rynku dostępu szerokopasmowego ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line – asymetryczna cyfrowa linia abonencka) w celu stymulacji tempa rozwoju infrastruktury, zwiększenia dostępności dla klientów i co za tym idzie wzrostu penetracji;
przełamanie oligopolu kontrolującego rynek telefonii komórkowej, co wpłynąć miało na zwiększenie dostępności usług i wzrost penetracji telefonii komórkowej oraz zapewnić uczciwe warunki konkurowania operatorów komórkowych z operatorami stacjonarnymi.

Rok 2007 był drugim rokiem działań Prezesa UKE mających na celu realizację zawartych w Strategii celów. 4 lutego 2008 r. została opublikowana Analiza wykonania strategii regulacyjnej, która potwierdza pozytywne zmiany, które zaszły na rynku telekomunikacyjnym:

wartość polskiego rynku telekomunikacyjnego oraz ilość jego klientów rośnie;
we wszystkich obszarach rynku zanotowano dynamiczny spadek cen;
w niektórych jego segmentach poprawiła się jakość oferowanych usług;
w większości obszarów rynku zdecydowanie wzrasta jego stopień konkurencyjności.

Najważniejsze wyniki rynku telekomunikacyjnego w 2007 roku

Ze względu na fakt, iż do UKE do dnia publikacji Raportu nie wpłynęły formularze sprawozdawcze wszystkich przedsiębiorców telekomunikacyjnych nie jest możliwe podanie wartości całego rynku telekomunikacyjnego. Według prognoz firmy analitycznej PMR wartość polskiego rynku usług telekomunikacyjnych wyniesie w 2007 r. 38,8 mld zł.

Poszczególne segmenty rynku wymagają krótkiej charakterystyki:

Telefonia stacjonarna

• Telekomunikacja Polska S.A. pozostała nadal liderem rynku pod względem przychodów ze sprzedaży usług telefonii stacjonarnej, natomiast podmioty, których udział w rynku przekroczył 1% to Netia S.A., Dialog S.A. i Tele2 Polska Sp. z o.o.

• W 2007 r. wystąpił jednak znaczny spadek udziałów operatorów alternatywnych do 22,2%, zaś operator zasiedziały zwiększył swój udział do 77,8%.

• Wartość rynku telefonii stacjonarnej wykazuje od kilku lat tendencję spadkową. W 2007 r. spadek wartości rynku wyniósł ok 11%.

• W 2007 r największy udział w liczbie łączy abonenckich w 2007 r. zanotowała Telekomunikacja Polska S.A., wynosił on ok. 87 %.

• W 2007 r. operatorzy alternatywni posiadali ok. 13 % rynku mierzonego liczbą łączy abonenckich. Największy udział pod tym względem, wynoszący prawie 3,8 % miała Netia S.A.

• Systematycznie zmienia się struktura przychodów, zwiększa się udział przychodów z abonamentu i instalacji linii telefonicznej. Jest to związane z coraz większą konwergencją usług oraz upowszechnieniem się ofert wiązanych, dzięki którym klient opłacając abonament zyskuje również pakiet minut.

Na skutek malejących cen na rynku połączeń głosowych oraz spadającego zainteresowania usługami telefonii stacjonarnej, operatorzy telekomunikacyjni koncentrują się na maksymalizowaniu przychodów z rynku abonamentu. Coraz powszechniejsze są taryfy z bezpłatnymi połączeniami w określonych godzinach lub dniach.

Telefonia ruchoma

• Z usług telefonii ruchomej w 2007 roku korzystało w Polsce ponad 41 mln użytkowników, co dało penetrację na poziomie 108,6%. Biorąc jednak pod uwagę 17,7% tzw. nieaktywnych użytkowników, rzeczywista penetracja rynku wyniosła na koniec 2007 roku 90,9%.
  Wg raportu Komisji Europejskiej Polska znalazła się w 2007 roku na 23 miejscu ze wszystkich 27 krajów Unii Europejskiej wg kryterium penetracji rynku. Szacowana dla Polski penetracja na poziomie 97% znalazła się zdecydowanie poniżej średniej dla Unii, która wyniosła 114%.(październik 2007).

• Wartość rynku telefonii ruchomej w Polsce mierzona wielkością przychodów z działalności telekomunikacyjnej osiąganych przez sieciowych operatorów telefonii ruchomej stale rośnie. W 2007 roku zwiększył on swoją wartość w stosunku do roku poprzedniego o prawie 7%.

• W roku 2007 podobnie jak to miało miejsce w latach ubiegłych zmniejszał się wskaźnik ARPU (średni dochód z abonenta). Wg prognoz Analysys Research z września 2007 roku wyniósł dla Polski na koniec roku 14,39 EUR (51,54 PLN).

• W zakresie struktury rynku, 2007 rok nie przyniósł większych zmian w porównaniu poprzednimi latami, z wyjątkiem efektywnego wejścia P4 Sp. z o.o.

• W 2007 roku na krajowym rynku telefonii ruchomej swoją działalność rozpoczęło czterech kolejnych operatorów: P4 Sp. z o.o. (marka Play) – roaming krajowy z Polkomtel S.A., Wirtualna Polska S.A. (WPmobi) – MVNO w kooperacji z PTK Centertel Sp z o.o., Avon Mobile Sp. z o.o. (myAvon) – MVNO w kooperacji w PTK Centertel Sp. z o.o., MNI S.A. (Simfonia, Ezo) – MVNO w kooperacji z PTK Centertel Sp. z o.o.

• Średnie ceny usług telefonii ruchomej oferowanych przez krajowych operatorów telefonii ruchomej charakteryzowały się zdecydowanym spadkiem.

Dostęp do sieci Internet

• Liczba osób korzystających z usług dostępu do sieci Internet (dostęp stały i dial-up) w Polsce w ciągu 2007 roku wzrosła do 12,7 mln , co stanowiło wzrost ponad 21%.

• Nastąpił również wyraźny spadek liczby osób korzystających z dostępu dial-up.

• W roku 2007 nadal najpopularniejszą formą dostępu do sieci Internet w gospodarstwach domowych była usługa neostrada tp oparta na technologii DSL lub modem kablowy TVK.

• Łączna liczba użytkowników dostępu do Internetu w technologii xDSL zwiększyła się w 2007 roku o ok. 460 tys. co stanowiło wzrost o ponad 24%.

• Wartość polskiego rynku usług dostępu do sieci Internet w 2007 roku wynosiła 2,64 mld zł (dane niepełne z dnia 25 kwietnia 2008 roku).

• Usługi dostępu szerokopasmowego do sieci Internet w Polsce zdominowane są przez siedmiu operatorów telekomunikacyjnych. Trzech z nich, na czele z TP S.A., to przedstawiciele rynku telefonii stacjonarnej, natomiast czterech pozostałych to najwięksi w Polsce dostawcy usług telewizji kablowej.

• W 2007 r. zauważalna była tendencja największych operatorów do znacznych obniżek cen w oferowanych promocjach.

Detaliczna dzierżawa łączy

• Wartość rynku detalicznej dzierżawy łączy telekomunikacyjnych na koniec 2007 roku wyniosła ponad 370 mln PLN.

• Największymi operatorami działającymi w 2007 roku na rynku detalicznej dzierżawy łączy, pod względem osiągniętych przychodów, byli: Telekomunikacja Polska S.A., Exatel S.A., Telekomunikacja Kolejowa Sp. z o.o., Netia S.A., Crowley Data Poland Sp. z o.o., GTS Energis Sp. z o.o.

• W 2007 roku przedsiębiorcą telekomunikacyjnym, który miał największy udział w tym rynku, była TP S.A. Przedsiębiorca ten od 2002 roku bezsprzecznie zajmuje pierwszą pozycję pod względem przychodów, jak i liczby łączy dzierżawionych.

• Zarówno segment łączy analogowych jak i segment łączy cyfrowych o przepustowości mniejszej od 2 Mbit/s charakteryzuje się dużym udziałem operatora zasiedziałego zarówno pod względem uzyskiwanych przychodów jak i liczby łączy.

• W segmencie łączy o przepustowości 2 Mbit/s operator zasiedziały na detalicznym rynku łączy dzierżawionych nie ma już tak dużego udziału jak w przypadku segmentów łączy analogowych i łączy o przepustowości mniejszej od 2 Mbit/s.

Rynek hurtowy

• Urząd prowadził stałe prace związane z rozstrzyganiem sporów zaistniałych pomiędzy poszczególnymi operatorami, a tym samym w drodze prowadzonych postępowań Prezes UKE wydał w 2007 roku 38 decyzji rozstrzygających, 17 decyzji umarzających prowadzone postępowania oraz 38 postanowień określających terminy zakończenia negocjacji pomiędzy stronami sporów.

• W kwietniu 2007 Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wydał decyzje w sprawie dostosowania stawek za zakańczanie połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej operatorów: Polkomtel S.A., PTK Centertel Sp. z o.o. oraz PTC Sp. z o.o.
  Jednym z ważniejszych wydarzeń w 2007 roku na rynku dzierżawy łączy telekomunikacyjnych była w dniu 31 października 2007 r. zmiana dotychczas obowiązującej ramowej oferty TP S.A. określającej ramowe warunki zawierania przez TP z innymi operatorami umów o świadczenie usługi dzierżawy łączy telekomunikacyjnych.

• W 2007 roku największymi operatorami na rynku hurtowej dzierżawy łączy telekomunikacyjnych pod względem osiągniętych przychodów oraz dzierżawionej liczby łączy byli: Telekomunikacja Polska S.A., Exatel S.A., Telekomunikacja Kolejowa Sp. z o.o, Netia S.A.

• Największy udział w rynku połączeń międzyoperatorskich posiadał operator zasiedziały, którego udział na koniec 2007 roku wyniósł prawie 49%. Na drugim miejscu z prawie 8% udziałem w przedmiotowym rynku znajdował się GTS Energis Sp. z o.o.

• Zasady rozliczeń stosowane przez TP S.A. w umowach międzyoperatorskich zawartych w 2007 roku stanowiły odzwierciedlenie zasad określonych w Ofercie Ramowej TP dotyczącej łączenia sieci telekomunikacyjnych zatwierdzonej przez Regulatora i opublikowanej w lipcu 2006 roku.

• W roku 2007 w porównaniu z ubiegłymi latami zaszły zmiany w wysokości stawek rozliczeniowych stosowanych w rozliczeniach M2F pomiędzy operatorami sieci stacjonarnych i operatorami sieci ruchomych.

• W zakresie stawek rozliczeniowych za zakończenie połączenia w sieci ruchomej rozpoczętego również w sieci ruchomej (M2M) w 2007 roku podobnie jak w latach poprzednich nastąpił spadek opłat, przy czym od 2007 roku trzej główni operatorzy: PTK Centertel Sp. z o.o., PTC Sp. z o.o. oraz Polkomtel S.A. stosują tzw. płaską stawkę (flat rate), dla wszystkich trzech okresów taryfikacyjnych.

• W dniu 3 kwietnia 2007 roku Prezes UKE wydał decyzję zmieniającą ramowe warunki umów o dostępie do lokalnej pętli abonenckiej i związanych z nią udogodnień w dostępie pełnym i współdzielonym.

• W 2007 operator zasiedziały uwolnił 77 lokalnych pętli i podpętli abonenckich.

• Do końca 2007 r. zostało wydanych 14 decyzji WRL.

• Na podstawie wprowadzonej z urzędu oferty ramowej Telekomunikacji Polskiej dotycząca świadczenia usług Bitstream Access do końca 2007 roku zawarto 16 umów międzyoperatorskich, a UKE wydało 22 decyzje w tym zakresie.

Wnioski z raportu

Stan rynku telekomunikacyjnego w 2007 r. w Polsce można ocenić jako dobry. Rok ten był kolejnym rokiem, który przyniósł wiele istotnych i dynamicznych zmian na rynku telekomunikacyjnym zarówno dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych jak i dla użytkowników końcowych. Zmiany te dotyczyły zarówno jego wielkości, struktury jak i konkurencyjności. Zaowocował znacznym zwiększeniem dostępności usług telekomunikacyjnych, zwłaszcza tych oferowanych przez alternatywnych operatorów.

Jednym z pierwszych wniosków nasuwających się po przeanalizowaniu danych zebranych przez UKE w ramach corocznej sprawozdawczości jest recesja rynku telefonii stacjonarnej. Na rynku tym można zaobserwować spadek wartości wszystkich analizowanych parametrów obrazujących całość rynku. Klienci wykonują coraz mniej połączeń, spadają przychody z tego segmentu rynku. Mimo spadku cen połączeń, możliwości wyboru operatora jak i większych możliwości wyboru atrakcyjnej oferty dla klienta wyżej zaobserwowane trendy wydają się być nie do zatrzymania.

Rynek telefonii ruchomej charakteryzuje się z kolei dynamicznym wzrostem. Zarówno pod względem użytkowników jak i pod względem liczby wykonywanych połączeń i łącznego czasu ich trwania. W 2007 r. nominalna penetracja tego rynku przekroczyła 100%. Można wręcz zaryzykować stwierdzenie, że telefonia ruchoma zastępuje telefonię stacjonarną.

Analizując rynek dostępu do Internetu można zauważyć przede wszystkim duży przyrost ogólnej ilości łączy internetowych oraz ich zdecydowanie większą przepustowość.

Obecnie klienci mają zdecydowanie większy wybór zarówno jeśli chodzi o dostawców jak i technologie dostępu do Internetu. Na uwagę zasługuje fakt wdrożenia tzw. BSA czyli dostępu do Internetu za pomocą sieci TP, oferowanego przez operatorów alternatywnych. Wprawdzie ta oferta nie powoduje zwiększenia ilości dostępów w skali całego rynku to jednak ma ona wyraźny wpływ na kształtowanie się cen oraz na różnorodność ofert rynkowych prezentowanych przez poszczególnych operatorów.

Polski rynek telekomunikacyjny nadal jednak potrzebuje sprawnej regulacji, gdyż pomimo efektywnej polityki Regulatora w 2007 roku Polska w niektórych segmentach nadal odstaje od pozostałych krajów Unii Europejskiej.